hoogbegaafd

Het vroegtijdig herkennen van hoogbegaafdheid

Elke ouder wil graag dat zijn kind slim is. Maar wanneer is een kind nu echt hoogbegaafd? En hoe kan je als ouder op vroege leeftijd signalen van hoogbegaafdheid herkennen?
Over het algemeen wordt gesproken over hoogbegaafdheid wanneer het kind een IQ van 130 of meer heeft. Maar hoogbegaafdheid gaat verder dan alleen een hoog IQ. Er zijn verschillende begaafdheidsgebieden die los van elkaar staan. Zo is de een extreem goed in het ontcijferen van wiskundige vraagstukken, terwijl de ander een muzikale gave heeft. Wel is het zo dat hoogbegaafde kinderen over het algemeen op alle gebieden hoger dan gemiddeld scoren.
Geen garantie voor succes

Toch staat hoogbegaafdheid niet garant voor resultaat. Ook hoogbegaafde kinderen moeten door hun omgeving gestimuleerd worden om te komen tot hun prestaties. Daarvoor is het ook van belang dat het kind zich geaccepteerd voelt zoals het is. Bij gebrek aan de juiste uitdaging en motivatie, of bijvoorbeeld bij afwijzing door de groep kan het voorkomen dat het kind helemaal niet meer wil leren, of gaat onderpresteren.

Het hoogbegaafde kind heeft vaak in de gaten, dat het anders is dan anderen. Het gevaar is dat het kind hierdoor een laag zelfbeeld zou kunnen ontwikkelen. Een belangrijk aspect daarbij is dat het hoogbegaafde kind vaak een asynchrone ontwikkeling doormaakt. Dat wil zeggen dat het op een gebied al ver op de kalenderleeftijd vooruit is, terwijl het op een ander gebied met de kalenderleeftijd meeloopt of zelfs iets achter is. Dat is natuurlijk best verwarrend. Hierdoor hebben hoogbegaafde kinderen vaker dan gemiddeld moeilijkheden met sociale contacten. Kinderen die iets anders (ingewikkelder) praten dan anderen, of interesses hebben waar andere kinderen (nog) niet aan toe zijn worden soms niet helemaal begrepen.

Kenmerken
Ouders kunnen een belangrijke rol spelen in het vroegtijdig herkennen van signalen die kenmerkend zijn voor hoogbegaafdheid. Zie hieronder de lijst met kenmerken van hoogbegaafheid bij kinderen. Sommige van deze signalen horen tevens bij een normale ontwikkeling van het kind: deze kenmerken alleen zijn dus onvoldoende om vast te stellen dat uw kind hoogbegaafd is. Wel is het zo dat wanneer de meeste van de kenmerken van toepassing zijn, dit een goede indicatie is voor hoogbegaafdheid.
Kenmerken hoogbegaafdheid bij jonge kinderen:
Het langdurig concentreren op zaken die hem/haar interesseren. Laat zich soms zo diep met zaken in dat hij/zij zich niet meer bewust is van iets anders - "zit in een eigen wereld";
Het op twee of drie dingen tegelijkertijd kunnen concentreren en het bezitten van een uitstekend geheugen;

Het goed kunnen redeneren en bedenken van creatieve manieren om problemen op te lossen. Het zien van veel mogelijke antwoorden/oplossingen;
Het extreem nieuwsgierig zijn. Vragen als "Waarom?", "Hoe?" "Wat als.?". Sterke interesse in oorzaak-gevolg relaties en abstracte begrippen zoals liefde, zin van leven/dood. Probeert graag nieuwe dingen uit;
Het hebben van een vroegtijdige spraakontwikkeling, of laat beginnen met praten maar dan wel vloeiend. Gebruikt gevorderde zinsstructuur en woordenschat. Legt ideeën uit op complexe, ongebruikelijke wijze en geeft complexe antwoorden op vragen;
Het intens reageren op geluid, smaak, geur of gevoel door het tonen van emotie (huilen, boos, opgewonden zijn);
Het op jonge leeftijd meer bezig zijn met "leren" dan met "spelen" (en haalt dan soms later dat spelen in) en het hebben van interesse in kalenders, klokken, kaarten en structuren. Speelt vaak liever met oudere kinderen/ volwassenen, vindt zelf gecompliceerde spelletjes uit en houdt van puzzels;
Het vroegtijdig kunnen lezen, zichzelf aanleren van lezen. Het houden van het spelen met woorden;
Het hebben van een spontaan en/of gevorderd gevoel voor humor;
Het houden van stimulatie en actie, zelden tevreden zijn met stilzitten;
Het hebben van een levendige verbeelding. Soms moeite met het scheiden van echt en verzonnen. Dit leidt tot allerlei angsten;
Het minder nodig hebben van slaap;
Wanneer de meeste kenmerken voor u herkenbaar zijn, raden wij aan om contact op te nemen met een consultatiearts ter verdere ondersteuning. Voor verdere vragen of informatie kunt u een reactie plaatsen op onze site.